28 februari 2014

Het jaartal 1974 doet vele voetbalharten sneller slaan. Het Nederlands elftal steelt op het wereldkampioenschap de show, maar vergeet op 7 juli de hoofdprijs mee te nemen uit West-Duitsland. Oranje trekt in de eindstrijd aan het kortste eind (2-1) en moet met lede ogen toezien hoe de gastheren de wereldbeker omhoog tillen.

Sepp Maier duikt tevergeefs naar een hoek; Johan Neeskens laat het kalk van de penaltystip opspatten. Johan Cruijff, Berti Vogts, Franz Beckenbauer, Uli Hoeness en Willem van Hanegem slaan het tafereel gade.

De finale begint nog wel zo aardig. Nederland neemt in München binnen twee minuten via een strafschop de leiding; Johan Neeskens voltrekt het vonnis. Pas daarna hebben de oosterburen hun eerste balcontact.

Nederland reist beslist niet als favoriet naar de eindronde af; het is tenslotte 36 jaar niet van de partij geweest op het WK. Wel wordt vertrouwen geput uit de Europacups voor landskampioenen die Feyenoord en Ajax tussen 1970 en 1973 binnenhalen. Daar voegt Feyenoord op 29 mei 1974 nog een UEFA Cup aan toe; een primeur in de vaderlandse voetbalgeschiedenis.

Op zaterdag 15 juni is Uruguay (2-0) het eerste WK-slachtoffer van Oranje. Daarna is het Nederlandse ‘totaalvoetbal’ ook Bulgarije (4-1), Argentinië (4-0), Oost Duitsland (2-0) en Brazilië (2-0) te machtig. Slechts Zweden weet met enig fortuin een remise af te dwingen (0-0).  

Bij JSV oogst het tweede zondagelftal bewondering. Het team is in 1973 gedegradeerd ("onfortuinlijk" volgens het Utrechts Nieuwsblad), maar lijkt dat direct recht te zetten. Een nederlaag in de voorlaatste speelronde tegen Fortitudo 2 dreigt echter roet in het eten te gooien.   

Op de laatste speeldag zit echter alles mee. JSV wint zelf met 5-2 van Vriendenschaar en passeert de Utrechtse Boys, die hun slotduel verliezen. Fortitudo eindigt weliswaar boven JSV, maar mag niet promoveren omdat het dan in een hogere klasse komt te voetballen dan het eerste. En dat is anno 1974 niet toegestaan.  

"Zelden heeft de eindfase van de competitie in de eerste klasse reserve afdeling Utrecht zoveel spanning gebracht als dit jaar," schrijft UN-verslaggever Jaap Ruizeveld op maandag 29 april. Hij kondigt "een promotiefeest op Rijnhuizen" aan en die vrolijkheid kan de club goed gebruiken.

Voorjaar 1974. Voorzitter Terlouw (zesde van links) voert het woord tijdens de bewogen ledenvergadering. Hij wordt omringd door de heren van de Graaf, Hanzelaar, van der Engel, Meijwaard, Veldhuizen, Minjon, Koot, van de Berg en Kragten.

JSV kampt namelijk met een bestuurlijke crisis. Voorzitter Arie Terlouw weet zich de kwestie anno 2014 niet meer goed voor de geest te halen, maar het UN van dinsdag 16 april 1974 helpt ons een handje. Journalist Ruizeveld besluit zijn verslag van JSV-Hercules (2-0) met de aankondiging dat "het JSV-bestuur deze week vermoedelijk zal vergaderen over het verzoek van dertig spelers om het ontslag van zondagtrainer Kronenburg aan een onderzoek te onderwerpen en daarvoor een ledenvergadering uit te schrijven." 

De ledenvergadering komt er en het wordt een roerige bijeenkomst. Het bestuur gooit uiteindelijk de handdoek in de ring. De 53-jarige Terlouw wordt opgevolgd door Paul van den Berkmortel, die drie dagen na de WK-finale zijn zesendertigste verjaardag viert. De Brabander is pas een jaar eerder met zijn jonge gezin in Jutphaas neergestreken en nauwelijks een seizoen aangesloten bij JSV als hij tot voorzitter gekozen wordt.

Paul zelf kan ons niet meer vertellen waarom hij zich anno 1974 aandient als bestuurder; de Helmonder is in 2006 overleden. Zoon Paul van den Berkmortel junior (van 1969) vermoedt veertig jaar na dato dat zijn vader in een overmoedige bui zijn vinger heeft opgestoken.

Maud van der Kooi (links) toont haar kunsten bij Eastside FC

Uit de overlevering weet Paul junior dat Paul senior tijdens zijn korte regeerperiode last heeft van de schaduw van de oude bestuurders, die kritisch over de schouder van de nieuwe dorpeling meekijken. Arie Terlouw bekent heden ten dage dat hij na zijn aftreden in 1974 de voorzittershamer best wel mist.

In 1977 krijgt hij het werktuig weer in handen, maar niet via Paul van den Berkmortel. Die houdt het als preses aan het eind van 1975 al voor gezien en ook nog eens vrij plotseling. Tweede voorzitter Steef Kolsteeg is er in ieder geval door verrast, maar neemt vervolgens wel JSV als waarnemer onder zijn hoede. We denken dat Jan van Wijk, die op 29 augustus 2012 in deze rubriek als mogelijke clubvoorzitter in deze jaren wordt opgevoerd, zich heeft beperkt tot het besturen van de zondagafdeling.

Paul van den Berkmortel keert JSV na 1975 overigens de rug niet toe. We komen hem op 24 juni 2011 in deze reeks als speler van het achtste zaterdagelftal tegen. Paul vinden we op een vergeeld krantenknipsel uit 1989 op de onderste rij terug, als tweede van links. Paul junior zoekt op zolder nog naar een betere afbeelding van zijn vader, maar helpt ons nu al aan een aardig plaatje van hem met wat JSV-ers uit de vroege negentiger jaren. In die periode rolt ons clubblad namelijk van de persen van drukkerij Hogelanden, waarvan Paul senior eigenaar is.

Paul van den Berkmortel junior voetbalt ook nog een aantal (jeugd)jaren bij JSV, maar met veel minder passie voor de sport dan zijn vader. Het talent dat Paul junior mist heeft zijn nichtje Maud van der Kooi -de kleindochter van Paul senior- wel. Die stelt zij in het Amerikaanse Seattle ter beschikking van een elftal, dat zich thans regerend landskampioen voor speelsters onder veertien jaar noemt.

Paul van den Berkmortel senior lijkt aan de vooravond van het seizoen 1974/'75 JSV terug in rustig vaarwater te hebben. "Na een woelig jaar zijn de zwart-witten klaar voor het begin van het nieuwe seizoen", schrijft het Utrechts Nieuwsblad. Er is een nieuwe zondagtrainer (Nico Koteris), Arie Terlouw is benoemd tot erelid en sportpark Rijnhuizen is twee speelvelden rijker. 

"Het fraaie oefenveld en de parkeeraccommodatie naast het Fort konden aan het eind van het afgelopen seizoen seizoen al in gebruik worden genomen. Rijnhuizen telt thans vijf speelvelden en een oefenterrein voor de voetbalsport. Voorts zijn er vier tennis-banen (binnenkort met twee banen uitgebreid) en vòòr de tennisvereniging staat voorlopig nog sportschool De Voltreffer."

Nieuwkomer Nico Koteris (met stropdas) pronkt voorafgaand aan het seizoen 1974/''75 met het eerste zondagelftal.

Op het vernieuwde complex vindt het eerste zondagelftal de aansluiting met de top van de derde klasse. Als debutant op dit niveau doet JSV 1 het in het seizoen 1973/1974 al niet onaardig; de ontevredenheid van het bestuur over trainer Kronenburg ten spijt. De in maart 1974 opgetuigde spelersraad (een inspraakorgaan dat de jaren zeventig zo kenmerkt) schaart zich dan ook pal achter de oefenmeester en gebruikt de pas verworven medezeggenschap om een extra ledenvergadering af te dwingen, met de beschreven gevolgen van dien.

Het eerste zondagelftal besluit op 22 december het kalenderjaar 1974 tegen koploper Celeritudo. JSV begint met Ad Kok op doel, met Jan Nichting, Koos van der Poel, Stef de Ridder en Corrie Kerkhof in de achterhoede; met Theo Binnenveld, Dirk Bronswijk en John Schoordijk op het middenveld en met Wim van Krieken, Peter Kremers en Ad Epping in de aanval. John Sesink lost na rust Corrie Kerkhof af, maar het mag niet baten.

UN-verslaggever Ad van Liempt doet de volgende dag verslag. “Listig heeft het ongeslagen Celeritudo gisteren de lastige klip die JSV heet omzeild. Het tactisch vernuft van de Utrechtse trainer Gerard Haars (lang geleden in dienst van JSV) zegevierde op sportpark Rijnhuizen. Haars offerde een van zijn sterkste aanvallers, Martin Koot, op om het Nieuwegeinse gevaar Wim van Krieken uit te schakelen.”

Daarmee haalt de oefenmeester, die bij JSV ooit het roer overnam van succestrainer Jan Marree, de angel uit de Jutphase aanval. Linksbuiten Van Krieken steelt namelijk regelmatig de show en wekt daarmee de interesse van FC Utrecht en Willem II, in die tijd een laagvlieger in de eerste divisie. FC Utrecht vindt hem medio 1975 te oud (hij is ‘al’ 22 jaar), de Tilburgers niet: die lijven hem in.

Hoe het 'de zaterdag' anno 1974 vergaat hebben we je 30 januari jongstleden reeds verteld. Dat deden we toen vanwege de op handen zijnde topper tegen Benschop. Die is inmiddels twee keer afgelast, maar morgen moet het scheepsrecht worden. Dan mag JSV voor de derde keer proberen om ten koste van Benschop de koppositie in de tweede klasse te heroveren. Met dien verstande dat nu niet Benschop, maar Argon aan de leiding gaat.

We besluiten dit stukje met een antwoord op een vraag, die we in de vorige Anno stelde: is Emiel Lammers een broer van René? Met dank aan laatstgenoemde kunnen we dat bevestigen. 

Wim van Krieken (links) schiet op tweede paasdag (maandag 15 april 1974) met scherp tegen Hercules. Ad Epping (rechts) kijkt aandachtig toe.
 

TUSSENSTAND ZATERDAG TWEEDE KLASSE B AFDELING UTRECHT 1973/1974 (bron: Utrechts Nieuwsblad maandag 22 april 1974): 1.Chefana 20-31, 2.FC Majella 20-30, 3.VVJ 20-27, 4.SOVA 20-26, 5.Argon 20-24, 6.Lekvogels, 7.De Meern 20-16, 8.DOB 20-15, 9.Eminent Boys 20-14, 10.JSV 20-14, 11.OSO 20-13, 12.UHSV 20-7
(de afdeling Utrecht verdeelt de standaardteams op zaterdag in 1974 over 1 eerste klasse, 2 tweede klassen, 3 derde klassen en 2 vierde klassen) 

EINDSTAND ZONDAG DERDE KLASSE D KNVB 1973/1974: 1.Stichtse Boys 24-36, 2.BFC 24-32, 3.'t Gooi 24-32, 4.VVIJ 24-32, 5.JSV 24-29 (13x winst, 3x gelijk, 8x verlies, 39 goals voor, 35 tegen), 6.Velox 24-23, 7.Hoogland 24-21, 8.Hercules 24-21, 9.DEV 24-20, 10.SVF 24-19, 11.Celeritudo 24-17, 12.Vriendenschaar 24-16, 13.SCH '44 24-14
(bron: voetbalnederland.nl)

Bron: Eric Zuidhoek

Herpublicatie Theo van der Linden, 25 februari 2021