29 januari 2021

“Wie heeft er plek voor Pluk?”. Liefhebbers van de kinderboeken van Annie M.G. Schmidt, vaak voorzien van prachtige illustraties van Fiep Westendorp, herkennen deze zin vast uit de verfilming van haar allerbekendste werk: “Pluk van de Petteflet”.

Vandaag de dag speelt JSV op Sportpark Galecop waar het de beschikking heeft over een fijn sportcomplex. Dat is natuurlijk niet altijd zo geweest en in het bijna 100-jarige bestaan van de club moest JSV net als Pluk vaak op zoek gaan naar een nieuwe stek. Reis mee langs al die locaties. 

Er is dankbaar gebruik gemaakt van de Anno artikelen die zelfbenoemd JSV-geschiedschrijver Eric Zuidhoek  in de periode november 2010 tot maart 2015 tot stand heeft gebracht.

De start: Plettenburg

Bij de officiële oprichting van JSV op 1 april 1926 heeft het geen eigen veld tot de beschikking. Voetbal? Dat is voor veel Jutphanezen dan iets als “een koe die kan vliegen”; onbekend en onbemind. Het voetbal staat spreekwoordelijk gezien nog echt in de kinderschoenen. 

Eerdere Anno's: Oprichting van JSV / De allereerste wedstrijd 

Zoals in de eerste Anno te lezen valt, weet het voetballend gezelschap een stuk gras te vinden ergens aan “de overkant”. Echte geschiedschrijving is door gebrek aan feitelijk materiaal soms lekker vaag dus dat past hier prima. Met “de overkant” wordt het gebied bedoeld dat aan de andere zijde van het Merwedekanaal ligt. Dit kanaal verbind de rivier de Lek met de stad Utrecht. Het stuk grond, waar JSV de eerste wedstrijden speelt, moet gelegen hebben tussen wat vandaag de dag Kasteel Rijnhuizen en het Calls College zijn.

Om het "veld" te kunnen bereiken had men twee opties: de brug naar Rijnhuizen gebruiken (maar aldus één van de Anno's kwam men dan op een karrespoor terecht) of het voetveer bij de Bongenaar pakken.  Doet deze laatste u niet een beetje denken aan de Heen-en-Weer-Wolf uit "Pluk van de Petteflet"?

Op de restanten van huis Plettenborg is Fort Jupthaas gebouwd

De eerste verhuizing: naar de IJsselsteinseweg

Google zal u feilloos naar de IJsselsteinseweg in Nieuwegein leiden. Deze brengt u dan naar een weg gelegen tussen de Roerdomplaan (wijk Doorslag bij het Anna van Rijn college) en IJsselstein. De weg ligt pal naast de Doorslag, het water dat het eerdergenoemde Merwede kanaal met de Hollandsche IJssel verbind. Dit is echter niet de locatie waar JSV, na het verlaten van de “woestenij”  op Plettenburg, naar toe verkast. 

Eerdere Anno's: De eerste verhuizing / De IJsselsteinseweg voorbij / Van brandende tram tot knollenveld

Eigenlijk moeten we de naam Nieuwegein (ontstaan in 1971) maar even laten voor wat het is en het gewoon over Jutphaas hebben. Rond 1926 heeft men natuurlijk nog geen flauw benul van de bijna 50 jaar latere fusie tussen Jutphaas en Vreeswijk waardoor Vinex locatie Nieuwegein ontstaat. Had men wel weet gehad van dit snode plan, dan hadden de Jutphanezen vast, spreekwoordelijk gezien dan, ferm de hakken in het zand gezet. De rivaliteit tussen de beide dorpen leeft nog steeds maar is wel minder dan het ooit was. Voor voetbalduels tussen JSV en VSV Vreeswijk hoeven de spelers evenwel nog steeds niet gemotiveerd te worden.

Vinex wijken/steden schieten na de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) als paddenstoelen uit de grond om de sterk toegenomen vraag naar woningen van de grote steden op te vangen.

In het Jutphaas van eind jaren ’20 is de IJsselsteinseweg ook te vinden. JSV gaat voetballen op een grasveld dat grofweg ligt tussen de huidige Hildo Kropstraat (vernoemd naar de vermaarde Amsterdamse  beeldkunstenaar) en de Herenstraat (voorheen de IJsselsteinseweg), pal tegenover zeepfabrikant Henkel (voorheen Persil).

De Persilfabriek, tegenwoordig Henkel, aan het Merwedekanaal. 

Voor de fabriek lag de doorgaande weg van Vreeswijk naar Utrecht. In een niet zo ver verleden reed hier de paardentram, later opgevolgd door de bus. En als we toch bezig zijn om in het vergane te duiken: in Vreeswijk (Dorpsstraat) en Jutphaas (Herenstraat) werd door de gemeente Utrecht voor gebruik van de weg (snelwegen A2, A12 en A27 bestonden nog niet) tol geheven, iets wat vandaag de dag bijna niet meer voor komt. In één van de eerder verschenen Anno's is gewag gemaakt van het opheffen van de tolpoort in Jutphaas.

Via een kleine ophaalbrug (rechts maar net niet op de foto) werd de Herenstraat bereikt. Later werd deze route afgesloten en vervangen door een nieuwe weg die langs het huidige Cals College loopt. De ophaalbrug kwam hierdoor te vervallen en er werd iets oostelijker een nieuwe brug aangelegd. De brughoofden van de oude brug liggen er nog steeds, zo'n beetje schuintegenover de ietwat verscholen molen De Batavier.

Verkassen naar Huis de Geer / Amsterdam Rijnkanaal (1949-1964)

Ruim 20 jaar later, zo rond 1949, verhuist JSV naar een locatie bij het Amsterdam-Rijnkanaal. Naar de reden waarom is het gissen, maar mogelijk dat uitbreidingsplannen van de gemeente Jutphaas hier debet aan zijn geweest. 

Eerdere Anno: Naar het Kanaal 

Duizend gulden lichter (de munteenheid vóór de euro) verhuist JSV naar de nieuwe thuishaven, waar het zelf wat kleedkamers neerzet. De spelers dienen zich er met opgepompt koud water te douchen. En onder een armoedig afdakje kan staand een versnapering worden genuttigd. Desondanks is er aan toeschouwers geen gebrek. Veel ander vertier biedt Jutphaas de vierduizend ingezetenen op zondag nu eenmaal niet.

Op deze redelijk vage plek in een uithoek van Jutphaas verblijft de club bijna 15 jaar.

Vandaag de dag zijn er op de locatie waarschijnlijk geen aanwijzingen meer te vinden dat JSV hier ooit tegen de bal heeft getrapt. Wel treft u er nu de tramremise aan dat in 2019 compleet vernieuwd en uitgebreid is en waar men ambitieuze plannen voor uitbreiding van het regionale tramnet heeft.

Huis de Geer anno 2020 met uiterst noordelijk de tramremise

Terug naar de bebouwde kom: Rijnhuizen (1964-1986) 

Zonder een traan te laten verruilt JSV in 1964 Huis de Geer voor sportpark Rijnhuizen, fraai gelegen aan het Merwedekanaal en recht tegenover de Nicolaaskerk. Het krijgt er de beschikking over drie velden, een knusse houten kantine, twee trainingsveldjes en natuurlijk een fraai uitzicht op het dorp en met name op de Nicolaaskerk en het gemeentehuis. 

Eerdere Anno's: Rijnhuizen  / Rijnhuizen is klaar 

Het voetbalterrein is goed te bereiken via de Rijnhuizerbrug. Op de plaats waar vandaag de dag een op afstand bestuurbare ophaalbrug ligt (waar in warme perioden regelmatig, zij het illegaal, vanaf gesprongen wordt om verkoeling in het water te zoeken), stond lange tijd een markante draaibrug.  

Rijnhuizer draaibrug 

De brugwachter moest de handen flink uit de mouwen steken als varend verkeer de brug wilde passeren. Eerst werden aan weerszijden de brugbomen naar beneden gelaten. Daarna hobbelde de beste man (vrouwelijke brugwachters waren er toen niet) naar het midden van de draaibrug om daar, met een soort van zwengel, de brug 90 graden te laten draaien zodat boten konden passeren. Was dit gebeurd, dan volgde het omgekeerde ritueel. Al met al een tijdrovend karwei, niet alleen voor de brugwachter maar ook voor wachtende fietsers en automobilisten. 

Doordat er grotere boten moesten kunnen passeren én brugwachters ten onder gingen aan nieuwe digitale mogelijkheden, werd de fraaie draaibrug uiteindelijk vervangen. Zowel brugwachters als automobilisten zijn sindsdien niet meer welkom op de brug. 

Jutphaas breidt zich eerst met hoogbouw uit in Wijkersloot en versmelt in 1971 met buurdorp Vreeswijk tot Vinex groeistad Nieuwegein. 6.900 Jutphanezen maken die overstap mee. Anno 2020 heeft Nieuwegein bijna 10 keer zoveel inwoners. 

Over dit voormalige speelterrein van JSV valt overigens nog wel het een en ander te melden. Het voetbal heeft er plaatsgemaakt voor hockey. Al decennia speelt MHCN (Mixed Hockey Club Nieuwegein) daar de wedstrijden; naast voetbal is veldhockey één van de belangrijkste en succesvolle sporten van Nederland. 

Of MHCN daar nog lang zal spelen is echter nog maar de vraag: Nieuwegein wil niet voor het eerst meer woningen bouwen maar geschikte locaties zijn zeldzaam geworden. Eén van de locaties die men op het oog heeft is Rijnhuizen. 

Anno 2020 zijn de plannen als volgt: voetbalclubs Vreeswijk en Geinoord gaan samenwerken (of de clubs apart of gefuseerd voort zullen gaan is nog niet bekend). In het onderhandelingsspel met de gemeente wordt over het aantal (kunstgras)velden gekibbeld. Er zal zeker nog wat water door de Lek stromen voordat de betrokken partijen het met elkaar eens zullen zijn. 

Hoe dan ook: een herindeling van dat gebied, waarbij ook het terrein van voormalig buitenzwembad Watergein betrokken wordt, maakt ruimte vrij voor zowel woningbouw aan het Helmkruid als voor sport. Als dit allemaal doorgaat, verhuist MHCN daar naartoe en komt Rijnhuizen beschikbaar voor woningbouw, bijna 35 jaar nadat JSV er is vertrokken.

De polder in: Blokhoeve (1986-2005)

Wederom woningbouwplannen dwingen JSV naar een nieuwe locatie. Die wordt gevonden op Blokhoeve, vandaag de dag volgebouwd met bedrijven en woningen maar toen nog vrijwel leeg en hoofdzakelijk begroeid met gras. In het gebied wordt nog wel tegen de golfbal geslagen. Op foto’s uit die tijd is al wel de nieuwe sneltram tussen Ijsselstein/Nieuwegein en Utrecht goed te zien.  

Eerdere Anno's: Optocht naar Blokhoeve / Blokhoeve  

Tientallen leden bouwen in hun eigen tijd een stenen clubhuis op het nieuwe onderkomen. Het eerste zondagelftal voelt zich er, vanaf 1986, dan ook direct thuis. Het uit eigen jeugd opgetrokken team stoomt in vijf jaar tijd op van de vijfde klasse (dan nog de hoofdklasse van de in 1996 opgeheven onderbond) naar de tweede klasse. Die opmars vindt grotendeels plaats onder de nieuwe naam JSV Nieuwegein, die de vereniging in 1988 aanneemt.  

Blokhoeve is bijna 20 jaar hét verblijf voor JSV en velen denken nog steeds met weemoed terug aan die tijd. De wijk zelf is inmiddels vrijwel volledig bebouwd met woningen van verschillende pluimage (en marktprijs) en bedrijvigheid aan de zuidzijde langs de Symfonielaan. De golfclub is er overigens niet meer te vinden; de golfers slaan tegenwoordig een balletje op een terrein vlak naast de A27 tussen afrit Houten en kasteel Heemstede.

Het huidige honk: Galecop (2005-heden) 

Ook het verblijf op Blokhoeve is geen lang leven beschoren. De gemeente wil er, hoe kan het ook anders, huizen bouwen en biedt ter compensatie een nieuw complex in de nieuwe wijk Galecop aan. Dat blijkt een mooie ruil, want JSV krijgt er twee velden bij. Eén (het hoofdveld) wordt zelfs met kunstgras bekleed en datzelfde gebeurt met de ‘Arena’, een speelveldje voor vijfjarigen: de kabouters. 

Eerdere Anno: Verhuiskrant

Alle locaties van JSV in één beeld samengevat

Bovenstaande kaart goed beschouwd, heeft JSV als een ware hobo (zwerver) door Jutphaas heen bewogen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verhuizen mensen gemiddeld 7 keer in hun leven; gemiddeld eens per 10 jaar. Mocht JSV een dergelijk patroon volgen dan zou je zomaar kunnen concluderen dat er dan op nog meer verhuizingen van de club gerekend mag worden. Daar staat evenwel tegenover dat de beschikbare ruimte in Nieuwegein in al die jaren vrijwel opgesoupeerd is waardoor JSV voorlopig nog wel in Galecop zal blijven. In 2026 bestaat JSV 100 jaar dus het zou mooi zijn als dan 20 jaar op deze locatie gevierd kan worden.

Tekst: Theo van der Linden